Bozuk (ayıplı) bir ürün nedeniyle tazminat davası açma süreci, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Bu süreçte bilmeniz gereken temel adımlar ve haklar şunlardır:
- Ayıplı Mal Tanımı ve Haklarınız
Ayıplı Mal: Teslim anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmayan veya objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
Tüketicinin Seçimlik Hakları (Ayıplı Mal Durumunda):
Tüketici olarak, ürünün ayıplı olduğunu fark ettiğinizde şu dört haktan birini kullanabilirsiniz:
- Sözleşmeden Dönme: Ürünü iade ederek ödediğiniz bedelin tamamını geri isteme.
- Bedel İndirimi: Malı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme.
- Ücretsiz Onarım: Aşırı bir masraf gerektirmiyorsa, malın ücretsiz onarımını isteme.
- Misliyle Değişim: Satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme.
Bu haklara ek olarak, ayıplı maldan kaynaklanan maddi ve manevi zararlarınız için Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilirsiniz.
- Süreler ve Satıcıya İhbar
- Ayıp İhbarı: Ayıplı malı teslim aldıktan sonra, ayıbı en geç 30 gün içinde satıcıya bildirmeniz gerekir (Buna “ayıp ihbarı” denir). Bu ihbar şarttır.
- Zamanaşımı: Ayıplı maldan doğan sorumluluk, malın size teslim tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabidir (Taşınmaz mallarda 5 yıl).
- İspat Külfeti: Malın size teslim tarihinden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığını ispat etme yükümlülüğü satıcıya aittir.
- Başvuru Yolları (Uyuşmazlık Çözümü)
Satıcı, sizin seçimlik haklarınızı yerine getirmezse veya zararı tazmin etmezse, uyuşmazlığın parasal değerine göre başvurmanız gereken yer değişir:
Uyuşmazlık Tutarı (2025 yılı için yaklaşık değerler) | Başvuru Mercii | Not |
Belirli bir parasal sınırın altında (2025 yılı için 149.000,00 TL) | Tüketici Hakem Heyeti (T.H.H.) | Başvuru ücretsizdir. E-Devlet üzerinden veya fiziki dilekçe ile yapılır. |
Belirli bir parasal sınırın üzerinde | Tüketici Mahkemesi | Dava açmanız gerekir. Bir avukattan destek almanız önerilir. |
Tazminat Davaları: Ayıplı malın neden olduğu yaralanma, ölüm, diğer eşyalarda hasar gibi ek zararlar için açılacak tazminat davaları genellikle Tüketici Mahkemelerinde görülür.
- Dava Açma
Tüketici Mahkemesinde dava açılacaksa:
- Kime Karşı Açılır: Ayıplı mal davası, genellikle malı satan, üreten veya ithal eden firmalara karşı açılır.
- Gerekli Belgeler: Fatura, garanti belgesi, servis fişi, ayıbı gösteren fotoğraf/video ve başvurunuzu/talebini gösteren belgeler (ihtarname, e-posta vb.).
- Dava Dilekçesi: Dilekçenizde olayın özeti, ayıbın ne olduğu, hangi seçimlik hakkınızı kullandığınız veya hangi zararın tazminini talep ettiğiniz açıkça belirtilmelidir.
Önemli Not: Hukuki süreçler karmaşık olabilir ve tazminat talebinizin doğru şekilde temellendirilmesi önemlidir. Bu nedenle, dava açmadan önce bir avukatla görüşmeniz tavsiye edilir.
Aldığımız Ürün Bozuk Çıkarsa Ne Yapmalıyız
Aldığınız bir ürünün bozuk (ayıplı) çıkması durumunda, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun size dört temel hak tanır. Bu süreçte atmanız gereken adımlar sırasıyla şunlardır:
- Ayıp İhbarı ve Gerekli Belgeleri Hazırlama
Satıcıya Bildirim (Ayıp İhbarı)
- Zorunlu İhbar: Ayıbı fark ettiğiniz anda, durumu en kısa sürede ve en geç 30 gün içinde ürünü aldığınız satıcıya veya yetkili servise bildirmeniz gerekir. Bu bildirime “ayıp ihbarı” denir.
- İspat Kolaylığı: Mümkünse bildirimi yazılı olarak yapın (e-posta, taahhütlü mektup, ihtarname veya kurumsal iletişim kanalı üzerinden).
Belgelerinizi Hazırlayın
- Fatura/Satış Belgesi: Ödeme kanıtınız.
- Garanti Belgesi: Ürünün garanti süresini ve koşullarını gösterir.
- Ayıbı Gösteren Kanıt: Varsa fotoğraf, video veya servis tutanağı.
- Tüketicinin Seçimlik Haklarından Birini Kullanma
Ayıplı malı satıcıya bildirdikten sonra, 6502 sayılı Kanun’a göre şu dört seçimlik haktan birini talep etme hakkınız vardır. Satıcı, talebinizi yerine getirmek zorundadır.
Seçimlik Hak | Açıklama |
1. Sözleşmeden Dönme (İade) | Malı iade ederek ödediğiniz bedelin tamamını geri isteme. |
2. Ayıpsız Misliyle Değişim | Ürünün ayıpsız, yepyeni bir benzeriyle değiştirilmesini isteme. |
3. Bedel İndirimi | Malı alıkoyup, ayıp oranında satış fiyatından indirim yapılmasını isteme. |
4. Ücretsiz Onarım | Aşırı masraf gerektirmiyorsa, tüm masraflar satıcıya ait olmak üzere malın ücretsiz onarılmasını isteme. |
Ek Bilgi: Ayıplı maldan dolayı ek bir zararınız (örneğin, bozuk makinenin mutfağınıza zarar vermesi) oluştuysa, Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre tazminat da talep edebilirsiniz.
- Çözüm Olmazsa Başvuru Yolları
Satıcı sizin seçtiğiniz hakkı (iade, değişim, onarım vb.) yerine getirmezse veya anlaşma sağlanamazsa, uyuşmazlığın parasal sınırına göre resmi kurumlara başvurmanız gerekir:
Uyuşmazlık Tutarı (2025 Sınırları) | Başvuru Mercii | Başvuru Şekli |
Belirli bir parasal sınırın altında (149.000,00 TL) | Tüketici Hakem Heyetleri (T.H.H.) | Ücretsizdir. E-Devlet üzerinden veya fiziki dilekçe ile yapılır. |
Belirli bir parasal sınırın üstünde | Tüketici Mahkemesi | Dava açmanız gerekir. |
Zamanaşımı Süreleri
- Genel Süre: Ayıplı maldan doğan haklarınızı, malın size teslim tarihinden itibaren 2 yıl içinde kullanabilirsiniz.
- İspat Kolaylığı: Malı teslim aldıktan sonra ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığını ispat etme yükümlülüğü satıcıya aittir.
Özetle Yapılacaklar
- Satıcıya Bildirin: Ayıbı hemen satıcıya/firmaya yazılı olarak bildirin.
- Hakkınızı Seçin: İade, değişim, indirim veya ücretsiz onarımdan birini net olarak talep edin.
- Tüketici Hakem Heyetine Başvurun: Satıcı çözmezse ve uyuşmazlık belirlenen parasal sınırın altındaysa, Tüketici Hakem Heyetine başvurun.
İnternetten Aldığım Ürün Bozuk Çıktı
İnternetten aldığınız ürünün bozuk (ayıplı) çıkması, size hem genel Ayıplı Mal hükümlerini hem de Mesafeli Sözleşmeler hükümlerini kullanarak hak arama imkanı tanır.
Bu durumda izlemeniz gereken adımlar, ürünün size teslim edilme tarihinden itibaren geçen süreye ve talebinizin niteliğine göre değişir.
- Ayıbı Tespit Etme ve Satıcıya Bildirim
Aldığınız ürün bozuksa, öncelikle satıcıya veya e-ticaret platformuna bu durumu bildirmeniz gerekir.
- Ayıp İhbarı: Malın ayıplı olduğunu fark ettiğinizde bu durumu satıcıya en geç 30 gün içinde bildirmeniz gerekir. Bu bildirimi yazılı olarak (e-posta, e-ticaret platformunun iade/talep sistemi, ihtarname vb.) yapmanız ispat açısından önemlidir.
- İspat Kolaylığı: Ürünün size tesliminden sonra ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda, malın bozuk olmadığını kanıtlama yükümlülüğü satıcıya aittir.
- Kullanabileceğiniz İki Temel Hak
İnternetten alınan bozuk ürünler için iki ayrı hukuki hakkınız mevcuttur:
Hak Türü | Süre (Teslimat Tarihinden İtibaren) | Şartlar | Kullanım Amacı |
Ayıplı Mala İlişkin Haklar | 2 Yıl (Zamanaşımı Süresi) | Ürünün ayıplı (bozuk, eksik, vaat edilenden farklı) olması. | Ürünü tamir ettirme, yenisiyle değiştirme veya iade etme (bedel iadesi). |
Sebepsiz Cayma Hakkı | 14 Gün | Herhangi bir gerekçe göstermeksizin. (Ürünün bozuk olup olmaması önemli değildir.) | Memnuniyetsizlik nedeniyle iade edip para iadesi alma. |
- Ayıplı Mala İlişkin Seçimlik Haklar (2 Yıl Boyunca)
Ürünün bozuk olması nedeniyle, 6502 sayılı Kanun uyarınca şu dört haktan birini satıcıdan talep edebilirsiniz:
- Sözleşmeden Dönme: Ürünü iade ederek ödediğiniz bedelin tamamını geri isteme.
- Ayıpsız Misliyle Değişim: Ürünün ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme.
- Ücretsiz Onarım: Bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere malın ücretsiz onarılmasını isteme (aşırı masraf gerektirmiyorsa).
- Bedel İndirimi: Malı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme.
- Cayma Hakkı (İlk 14 Gün İçinde)
Ürün bozuk olmasa bile, mesafeli sözleşmelerde (internetten, telefondan, kapıdan satış) 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden iade hakkınız vardır.
- Süre: Ürünü teslim aldığınız tarihten itibaren 14 gündür.
- İade Şekli: Bu hakkınızı kullanmak için satıcıya yazılı bir bildirim yapmanız ve ürünü 10 gün içinde geri göndermeniz gerekir.
- Para İadesi: Satıcı, cayma bildiriminiz kendisine ulaştıktan sonra en geç 14 gün içinde ödediğiniz tüm bedeli (varsa kargo ücreti dahil) size iade etmek zorundadır. Satıcı anlaşmalı kargo şirketini belirtmişse, iade kargo ücretini tüketici karşılamaz.
- Satıcı Talebinizi Yerine Getirmezse
Satıcı, sizin seçtiğiniz hakkı (iade, değişim vb.) kabul etmezse veya bu hakkınızı kullandırtmazsa, uyuşmazlığın parasal değerine göre resmi kurumlara başvurmanız gerekir:
Uyuşmazlık Tutarı (2025 Sınırları) | Başvuru Mercii | Not |
Belirli bir parasal sınırın altında (Yaklaşık 149.000,00 TL) | Tüketici Hakem Heyetleri (T.H.H.) | Başvuru ücretsizdir. E-Devlet üzerinden yapabilirsiniz. |
Belirli bir parasal sınırın üstünde | Tüketici Mahkemesi | Dava açılması gerekir. |
Özetle Yapılacaklar
- Hemen Bildirin: Satıcıya veya platforma (Hepsiburada, Trendyol vb.) iade veya değişim talebinizi hemen yazılı olarak iletin.
- Hakkınızı Seçin: Bozuk olduğu için Değişim veya Bedel İadesi hakkınızı kullandığınızı netleştirin (Ayıplı Mal Hükümleri).
- Belgeleri Saklayın: Fatura, kargo teslim tutanağı ve yaptığınız tüm yazışmaları saklayın.
- T.H.H.’ye Başvurun: Satıcı 7-10 gün içinde talebinize cevap vermez veya reddederse, uyuşmazlık bedeline göre Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurun.
