Nafaka Davası ve Nafaka Çeşitleri

Nafaka

 

Nafaka, Aile hukukundan kaynaklı olarak bir tarafın diğer tarafa veya çocuklarına belirli şartlarla ve belirli bir süreyle ödediği nakdi yardımdır. Nafaka mahkeme kararıyla verilir ve ödenmesi zorunludur. Nafaka Medeni Kanunumuzda yoksulluk nafakası, tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olmak üzere 4 çeşit halinde düzenlenmiştir. Nafaka davası boşanma halindeki eşlerce çok dikkatli bir şekilde Ankara boşanma avukatı desteği alınarak yürütülmelidir.

Nafaka Nasıl Talep Edilir?

Nafaka günlük hayatta oldukça sık kullanılan bir terimdir. Sözlük anlamı itibariyle incelememiz gerekirse bir kişinin geçimini sağlayabilmesi için ihtiyacı olan şeylerin toplamı manasına gelmektedir. Hukuk aleminde yansımasına bakarsak yoksulluğa düşen eşe ya da müşterek çocuğa ödenmesi zorunlu tutulan maddi ödenektir. Nafaka mutlaka bir dava ile istenir.

Bu dava Aile Mahkemesi’nde ya da Aile Mahkemesi olmayan yerlerde Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Nafaka davası boşanma davası ile birlikte açılabileceği gibi boşanmadan ayrı olarak sadece nafaka talebini içerir bir dilekçe ile de açılabilir. Aile mahkemesi önüne gelen nafaka talebini (boşanma davası ya da ayrı bir nafaka davası ile) değerlendirirken önce bir tedbir nafakasına yani daha sonra mahkemenin hükümle kesinleştireceği nafakayı mevcut davanın açıldığı durumları değerlendirerek dava başında hükmedebilir.

Genellikle uygulamada tedbir nafakası talep edilmektedir çünkü kadın ya da erkek evden ayrılmakta ve geçim sıkıntısına düşmektedir. Tedbir nafakası yoksulluk nafakası ve iştirak nafakasının tedbiren istenmesi sonucu verilen nafakadır. Nafaka çeşitlerini tek tek inceleyelim: Boşanma davalarında Ankara boşanma avukatı desteği alarak nafaka davası sürecini yürütmeniz hak kayıpları yaşamanızı engelleyecektir.

NAFAKA DAVASINA BAKMAYA GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir. Aile Mahkemesi olmayan yerlerde Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemelerinde nafaka davası görülür.

Yoksulluk Nafakası

 

Türk Medeni Kanunu’nun 175. Maddesi yoksulluk nafakasını boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan eş, daha ağır kusurlu olmamak kaydıyla geçimi için karşı taraftan mali gücü doğrultusunda belirli süreye tabi olmadan yani süresiz olarak nafaka isteyebilir şeklinde incelemiştir. Bu hükme göre bir tarafın nafaka davası ile yoksulluk nafakası isteyebilmesi için;

1. Boşanmada kusuru daha hafif olan eş, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olmalıdır.  Kanunun ‘’yoksulluğa düşecek ibaresini kullanması, henüz yoksulluk doğmadan da ileride yoksulluğa düşme ihtimalinin bulunması hallerinde nafaka istenebileceğini göstermektedir.
2. Nafaka talep edilen eş kusursuz olsa da boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek eşin nafaka talep edebilmesi mümkündür. Diğer eşten daha az kusurlu olmak şartıyla, nafaka talep eden eşin kusurlu olması, nafaka talep edebilmesini etkilemez. Özetle, nafaka talep eden eş kusurlu da olsa nafaka talep edebilme hakkı bulunmaktadır.
3. Dikkat etmek gerekir ki; hakim kendiliğinden yoksulluk nafakasına hükmedemez.
4. Yoksulluk nafakası alabilmek için ne kadar süre evli kalındığı önem arz etmemektedir. Taraflar 1 saat bile evli kalmış ise yoksulluk nafakası talep edilebilecektir.

Şartların oluşmasıyla nafaka ödeyecek olan eşin mali olanaklarıyla orantılı olarak nafaka miktarını hakim belirler. Hakim bu belirlemeyi yaparken nafakayı ödeyecek eşin mali imkanı dışında, nafaka isteyen eşin gelir ve giderlerini de göz önünde tutmaktadır. Her halde yoksulluk nafakası karşı tarafın zorunlu ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde olması gerekmektedir. Bununla beraber kanunda değinilen bir diğer husus da yoksulluk nafakasının adeta bir maddi tazminatmış gibi toptan ödenmesine ya da somut olayın gereklerine uygun olarak irat şeklinde ödenmesine de karar verilebilmesidir. Hukuki anlamda hak kayıpları yaşamamanız adına Ankara boşanma avukatı desteği almanız şiddetle tavsiye olunur.

İrat biçiminde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası ne zaman sona erer?

• Yoksulluk nafakasının alacaklı tarafının yeniden evlenmesi,
• Taraflardan birisinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar.

Ancak aşağıda sayılacak hallerde İrat biçiminde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası mahkeme kararı ile kaldırılır. Bunlara değinmek gerekirse:

• Yoksulluk nafakası alacaklısının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi hayat sürmesi,
• Yoksulluk durumunun ortadan kalkması,
• Yoksulluk nafakası alacaklısının haysiyetsiz hayat sürmesi
• Bununla birlikte tarafların mali durumlarında değişme olması hallerinde kararlaştırılan iradın arttırılmasına veyahut azaltılmasına karar verilebilmektedir.

Yoksulluk Nafakası Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Bu davada görevli ve yetkili mahkeme nafaka alacaklısının yerleşim yeri Aile Mahkemesidir.

 

İştirak Nafakası

 

İştirak nafakası, boşanma davasındaki tarafların müşterek çocukları var ise müşterek çocuğun velayetinin bulunduğu eş tarafından istenen bir nafaka türüdür. Bu durum da müşterek çocuğun velayeti hangi tarafa verilmiş ise çocuğun bakımı ve ihtiyaçları ile o eşin ilgilenecek olmasındandır.

Kısaca iştirak nafakası, müşterek çocukların ihtiyaçları için ödenen zorunlu aylıktır. İştirak nafakasının ödenmesine aslen boşanma davasının neticesinde karar verilir. Boşanma davası sırasında ödenen nafaka iştirak nafakası ile karıştırılmamalıdır. Boşanma davası devam ederken ödenen bu nafaka tedbir nafakasıdır. Siz değerli okurlarımızın boşanma davasında mağduriyet yaşamaması adına Ankara boşanma avukatı hukuki desteği almanız tavsiye olunur.

 

İştirak Nafakası Neleri Kapsar?

Sağlık, beslenme, barınma, eğitim, kültürel aktiviteler vb. gibi çokça alanı kapsamaktadır. Burada tartışma olan bir husus bulunmaktadır o da şudur: Müşterek çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş, yani iştirak nafakası borçlusu eğer iştirak nafakası haricinde müşterek çocuğun özel okul ücretini öderse, bulunduğu evin faturalarını yahut kirasını öderse bunu nafakadan mahsup edemez. Yargıtay kararlarınca ödenen bu ve bunun gibi ödemeler ‘’ahlaki ödemeler’’ statüsündedir. Hangi ödemelerin hangi statü kapsamında değerlendirildiği hakkında bilgi almak için boşanma avukatı Ankara sizlere hukuki danışma hizmeti sunacaktır.

İŞTİRAK NAFAKASINI KİM TALEP EDEBİLİR?

İştirak nafakası boşanma davasında müşterek çocuğun velayeti kimde bulunuyorsa o kişi tarafından talep edilmektedir. Halk arasında ‘’ iştirak nafakası anneye ödenir’’ şeklinde yanlış inanış olsa da bu doğru değildir. Müşterek çocuğun velayeti babada ise baba da iştirak nafakası talep edebilecektir.

İştirak Nafakası Ne Zaman Sonra Erer

İştirak nafakası süreli bir nafaka çeşididir. Aşağıda belirtilen hallerde sona ermektedir:

• Müşterek çocuğun 18 yaşına gelmesi,
• Evlenmesi,
• Bir mahkeme kararı ile ergin kılınması,
• Ölmesi,
• Nafaka borçlusunun vefatı ile kendiliğinden sona ermektedir.

 

İştirak Nafakasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Görevli mahkeme boşanma davası içinde olsun ya da olmasın Aile Mahkemesidir. Ancak yetki konusunda değinilmesi gereken husus iştirak nafakası boşanma davasına dahil olarak talep edilmiş ise yetkili mahkeme boşanma davasının görüldüğü aile mahkemesi olacaktır.

Fakat müşterek çocuğun velayetini elinde bulunduran tarafça sonradan bir dava açılmak suretiyle talep edilecek ise bu durumda yetkili mahkeme iştirak nafakası istenilen müşterek çocuğun, davalının ya da nafaka alacaklısının yerleşim yeri Aile Mahkemesi olacaktır. Müşterek çocuğun mağduriyet yaşamaması adına Ankara boşanma avukatı yardımı almanız siz değerli okuyucularımız adına büyük önem arz edecektir.  

 

Tedbir Nafakası

 

Tedbir nafakası boşanma davası açılmadan önce veya boşanma davası açıldıktan sonra olmak üzere iki şekilde talep edilebilmektedir. Tedbir Nafakası, boşanma davasının açılmasıyla beraber hakim tarafından hükmedilen ve gerekli görüldüğü durumlarda dava kesinleşene kadar devam edebilen, boşanmanın taraflarının bu süreçte yaşam standartlarının olumsuz yönde değişmemesi açısından verilen bir nafaka türüdür.

Boşanma davasının açılması ile beraber geçici önlem niteliğinde Aile Mahkemesinden talep edilir. Tedbir nafakası geçici nafaka, önlem nafaka olarak da bilinmektedir. Boşanma davasının açılması ile maddi açıdan ihtiyacı olan eş ve çocukları koruma amacı olan bir kurumdur. Tedbir nafakası dava tarihinden itibaren başlar, dava sonlanıp karar kesinleşene kadar da devam eder. Tedbir nafakasını KUSURLU OLAN TARAF da alabilecektir. Yoksulluk nafakasında olduğu gibi daha az kusur oranı aranmamaktadır. Aile mahkemesi eldeki somut veriler ve deliller değerlendirilerek ilk celsede uygun gördüğü bir miktarda tedbir nafakasına hükmetmektedir.

Önemle belirtmek gerekir ki; belirlenen tedbir nafakası miktarı mahkemece tekrar değerlendirilmeye alınarak arttırılabilir veya azaltılabilir. Tedbir nafakası talebe bağlı değildir. Mahkeme tarafların bu yönde bir talebi olmasa dahi yapılacak bir inceleme ile tedbir nafakasına hükmedebilmektedir. Tedbir nafakası henüz yargılama bitmeden icra dairesi vasıtasıyla tahsil edilebilmektedir. Mahkeme tarafların ‘’ sosyal ve ekonomik durum inceleme raporlarının gelmesiyle birlikte tedbir nafakasına ilişkin bir karar verir. Ancak uygulamada bu raporların gelmesi 4-5 ay gibi uzun süreleri de bulabilmektedir.

Tedbir Nafakası Süresi

 

Hükmedilen tedbir nafakası dava tarihinden itibaren yani davanın açılmış olduğu tarih itibariyle geçerli olacaktır. Diyelim ki dava 01.01.2022 tarihinde açılmış olsun. Mahkeme 01.03.2022 tarihli ilk celsede tedbir nafakası kararı verirse, bu durumda 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli bir tedbir nafakasının varlığından söz etmemiz gerekir. Tedbir nafakasının ödenmemesi halinde Ankara boşanma avukatı sizlere yardımcı olacaktır.

 

Tedbir Nafakası Kimler Tarafından İstene Bilir?

• Velayet hakkını isteyen anne veya baba daha sonra kesinleşerek iştirak nafakasına dönmesi amaçlı tedbir nafakasını isteyebilir.
• Davanın taraflarından biri isteyebilir. Yani hem davacı eş hem de davalı eş bu talepte bulunabilecektir.

Tedbir Nafakası Ödenmezse Ne Olur?

Cezai anlamda bir sorumluluğu olmamakla beraber tedbir nafakasının borçlusu nafakayı ödemezse cebri icra marifetiyle tahsili yoluna gidilir. Yani buradaki amaç yalnızca alacağı tahsil etmektir.

Yardım Nafakası

 

Yardım nafakası: Boşanma ve evlilikle bir ilgisi yoktur. Yardım nafakası bir kimsenin yardım etmediği durumda zor duruma düşen akrabalarına ödemiş olduğu nafakadır. Buradaki kilit kavram yoksulluktur. Fakat mevzuatımızda yoksulluğun tanımı yapılmamaktadır. Uygulamadan kabul gören tanıma göre yeme,içme barınma eğitim gibi zorunlu masraflarını karşılamayacak durumda olmayan   kişiler yoksul kabul edilmektedir.

Buradaki akrabalardan aksır bütün akrabalar olmayıp;kişinin altsoy üstsoy ve kardeşleridir.Yani çocukları,  torunları ya da torunlarının çocukları, anne babaları, dedeleri, anneanneleri  vb olabilmektedir. Bununla beraber belli şartlar altında kardeşlerden de yardım nafakası talep etme imkanı bulunmaktadır. Yardım nafakası talep etme noktasında bir sıra kuralı bulunmaktadır.

Mirastaki sıra gözetilerek talep yapılabilmektedir. Kişinin çocukları varsa onlara, onlar yoksa torunlara, torunlar da yoksa kendi anne babasına ya da dedeye gidilemez. Kardeşlerin birbirinden yardım nafakası talep edebilmesi için yardım nafakası talep edilen kardeşin refah içinde olması bir şarttır. Ancak bu durumda kardeşten yardım nafakası talep edilebilmektedir. Bununla birlikte kardeşlerin birbirinden yardım nafakası talep edilebilmesi için öz kardeş olmaları şart değildir. Baba ya da anne bir ise yardım nafakası talep edilebilecektir.

Yardım Nafakasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Görevli mahkeme Aile Mahkemesi olup yetkili mahkeme ise taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir.

Mirastan çıkarılan kişi yardım nafakası talep edebilir mi?

Mirastan çıkarılan kişi mirastan pay alamaz ancak yardım nafakası almasına etki etmez.

 

18 yaşını dolduran kişi anne ve babadan yardım nafakası talep edebilir mi?

İştirak nafakası 18 yaşına gelince kendiliğinden sona erse de eğer müşterek çocuk eğitimine devam ediyorsa ( açıköğretim de dahil olmak üzere) yardım nafakası talep edebilir.

 

Nafaka Alacaklarında Zamanaşımı Var Mıdır?

Normal şartlarda mahkeme ilamları ya da ilam niteliğindeki kararlar yapılan son işlemin üzerinden 10 yıl geçmekle birlikte zamanaşımına uğramaktadır. Ancak nafakaya ilişkin mahkeme kararları bu durumun istisnasını oluşturmaktadır. Nafakaya dair bir mahkeme ilamını üstünden 10 yıl da geçse dahi ilam zamanaşımı söz konusu olmayacaktır. Ancak önemle vurgulamak gerekir ki; birikmiş nafaka alacakları için zamanaşımı söz konusu olacaktır.  

 

Nafaka Alacaklarının Ödenmesine İlişkin Yasal Dayanaklar

• Birikmiş nafaka alacakları hariç tutulmak üzere, nafaka alacakları sıra cetvelinde birinci sırada yer almaktadır.
• İİK madde 344’e göre nafaka borçlusu nafaka borcunu ödemezse şikayet üzerine üç aya kadar varan süreyle tazyik hapsi ile cezalandırılmaktadır.
• Maaşın ancak ve ancak 1/4’üne haciz konulabilme kuralının istisnasıdır. Nafaka alacaklarında nafaka borçlusunun muvafakati aranmaksızın nafaka alacağı kadarlık kısma haciz konulabilir.
• Bununla beraber emekli maaşlarına da nafaka borcunun ödenmesi sebebiyle haciz konulabilmektedir.

Yasa koyucunun bu şekilde hükümler tahsis etmesi ile nafaka alacaklısının korunması amaçlanmıştır. Siz değerli okuyucularımızın da gerek boşanma davası gerekse nafaka davası sürecinde Ankara boşanma avukatı hukuki yardımı almanız tavsiye edilmektedir.